امنیت و اعتماد  از منظر قرآن

مفهوم و ویژگی ‌های امنیت از مهمترین موضوعاتی است که در قرآن و روایات مورد تحلیل و اشاره قرار گرفته در مجموع از ریشه یا کلمه امن 62 کلمه مشتق، حدود 879 بار در قرآن به کار رفته و این تعداد کاربرد، 358 مورد در آیات مکی و 521 مورد در آیات مدنی است.

امنیت یعنی فضایی ایجاد شود که اقشار مختلف مردم در کمال آرامش به فعالیت های اقتصادی و اجتماعی بپردازند. اسلام، امنیت را یکی از اصول مهم زندگی فردی و اجتماعی می‌داند و به عنوان یکی از مقدس ترین آرمان ‌های بشری و الهی یاد می کند

قرآن و امنیت و اعتماد و آرامش

اگر به برخی از عللی که در قرآن به عنوان عوامل سلب آرامش توجه شود به خوبی روشن می شود که چگونه قرآن ارتباط تنگاتنگی میان امنیت و اعتماد برقرار کرده است. به عنوان نمونه به مساله آدم ربایی در جامعه اشاره می کند و می گوید که یکی از علل سلب آرامش و امنیت فردی و اجتماعی، آدم ربایی است

اگر انسان در جامعه ای زندگی کند که احتمال ربایش وی وجود داشته باشد و نتواند در خانه و خیابان و یا حتی جنگل و بیابان آن در آرامش زیست کند، نمی توان امید به وجود اجتماعی آرام داشت. اعتماد به دیگری در عدم تعرض به وی است که وی را مطمئن و آرام می سازد که در یک جامعه با آرامش و امنیت زندگی کند. 
از دیگر مسایلی که قرآن در این حوزه بدان اشاره می کند اعتماد و اطمینان به دیگری در حوزه اخبار و اطلاعات است. بسیاری از مردم به عنوان درد دل و تخلیه فشارهای مختلف روحی، سخنان و اطلاعاتی را در اختیار دیگری قرار میدهند که ریشه در اعتماد به دیگری دارد. از این رو هرگونه افشای اخبار و اطلاعاتی که فرد به سبب اطمینان خاطر و اعتماد به دیگری در اختیار وی گذاشته است می تواند عامل بحران بی اعتمادی اجتماعی و فروپاشی آن شود

قرآن با توجه به آسیب های جدی که افشای اسرار خصوصی و شخصی به اعتماد اجتماعی و عمومی وارد می سازد در آیات بسیاری، پخش هرگونه مسئله خصوصی را به عنوان پخش راز و افشاگری، زشت شمرده و از آن بازداشته است. تاکید بر حرمت غیبت از آن روست که شخص با توجه به تعاملات خاص، اطلاعاتی از رفتار و گفتار دیگری بیان می کند که پخش آن می تواند به بی اعتمادی اجتماعی دامن زند.

عوامل مؤثر در امنیت اجتماعی از منظر قرآن و حدیث
امنیت فردی و اجتماعی، یکی از اصلی ترین نیازهای انسان برای رسیدن به رشد و کمال است. امنیت اجتماعی در یک جامعه، معادل کاهش آسیبهای اجتماعی است. امنیت با برآورده شدن جمیع حقوق مردم نسبت برقرار می کند که این همان تعریف عدالت است

جایگاه امنیت اجتماعی در اولویت اول شهروندان است. فقر، بیکاری و آسیبهای اجتماعی همچون انواع سرقت، کلاهبرداری، تجاوز، باندهای سرقت و قتل مسلحانه کودکان و زنان خیابانی، اعتیاد، فحشا و مهاجرت از مهمترین مصادیق و شاخصهای امنیت اجتماعی است. ایجاد امنیت به مشارکت مردم و دولت نیازمند است. امنیت دارای سطوح فردی، جمعی، بین المللی و جهانی است و همه این سطوح به هم وابسته هستند و از هم قابل تفکیک نمی باشند.
- امنیت مهمترین شرط یک زندگی سالم اجتماعی
امنیت نخستین و مهمترین شرط یک زندگی سالم اجتماعی است. ذوالقرنین برای فراهم آوردن امنیت نسبت به قومی که مورد تهدید قرار گرفته بودند، پر زحمت ترین کارها را برعهده گرفت و برای جلوگیری از مفسدان، از نیرومند ترین سدها استفاده کرد (کهف 92-94)؛ سدی که در تاریخ ضرب المثل شده و سمبل استحکام، دوام و بقاست می گویند : اصولاً تا جلوی مفسدان را با قاطعیت و به وسیله نیرومندترین سدها نگیرند، جامعه روی سعادت نخواهد دید

کسانی که می خواهند سرزمینی آباد، آزاد و مستقل داشته باشند، باید قبل از هر چیز به مسئله امنیت (نحل112) بپردازند. سپس مردم را به آینده خود در آن منطقه امیدوار ساخته و به دنبال آن چرخهای اقتصادی را به حرکت درآورند. (مکارم شیرازی) در آیات فوق بعد از ذکر نعمتهای سه گانه (از جمله امنیت) می گوید: و لقد جاء هم رسول منهم (نحل113)

و به یقین، فرستاده ای از خودشان برایشان آمد. در این آیه قحطی و ناامنی، نتیجه کفران نعمت بیان شده است. در حقیقت همان گونه که در آغاز، نعمت امنیت و رفاه تمام وجود آنها را پرکرده بودند، در پایان نیز بر اثر کفران، فقر و ناامنی به جای آن نشست. (مکارم شیرازی)

گردآورنده: معين رمضاني كارشناس  الهيات و معارف اسلامي گرايش فقه و مباني حقوق اسلامي

امتیاز بدهید :